Een dialoog tussen overheid en samenleving kan een manier zijn om input op te halen voor het vormen van nieuw beleid. De 'Dialoog leidraad' helpt bepalen of een dialoog het juiste middel is.
Dialoog bij de Rijksoverheid: vroegtijdig betrekken van mensen
De Rijksoverheid organiseert steeds vaker een ‘dialoog’. Denk aan de Energiedialoog, de Pensioendialoog, Onderwijs 2032, een dialoog over megastallen en de innovatiedialoog van de Nederlandse rechtspraak. Deze trajecten hebben als gemeenschappelijk kenmerk het vroegtijdig betrekken van burgers en organisaties.
Dialoog als gespreksvorm
Met een dialoog wil je - samen met betrokkenen - tot nieuwe inzichten komen. Daarmee verschilt een dialoog van een debat - dat gaat over het overtuigen van de ander. Het voeren van een dialoog vraagt specifieke vaardigheden, vooral luisteren, inleven en het opschorten van oordeel.
De rol van communicatie
In dialogen draait het om communicatie. Communicatieprofessionals kunnen helpen een dialoog te organiseren. Daarnaast kunnen zij als gespreksleider helpen de dialoog vlot te trekken. Bovendien kunnen zij hun collega’s, die de dialoog aangaan, coachen op de specifieke vaardigheden.
De leidraad Dialoog: een inschatting van kansen en risico's
'Doe mij een dialoog.' Communicatieprofessionals krijgen steeds vaker zo’n verzoek. Waar bestuurders 10 jaar geleden om een website vroegen, vragen ze nu om een dialoogtraject. Het voelt als het toverwoord in de horizontale netwerksamenleving waarin ‘participatie’ het antwoord lijkt te zijn op alle opgaven. Een dialoog biedt zeker kansen. Maar er zijn ook risico’s. De Dialoog leidraad helpt je die kansen en risico’s te verkennen zodat je een gedegen afweging kunt maken of de dialoog passend is voor jouw opgave.
Hoe gebruik je de leidraad?
De Dialoog leidraad bestaat uit 5 vragen. Elk van de vragen is een belangrijk aspect bij de afweging of een dialoog past. Samen met beleidscollega’s of leden van het projectteam verken je de 5 vragen, in willekeurige volgorde. De 5 hoofdvragen worden verduidelijkt en concreet gemaakt met een aantal deelvragen. Achter elke hoofdvraag staan links naar andere modellen of methodieken die je kunnen helpen antwoorden te verkrijgen.
Bij elke vraag ontstaat een glijdende schaal: hoe meer naar de buitenring, hoe meer ruimte voor een dialoog en dus hoe meer kans op een succesvolle dialoog.
Hoe lees je de uitkomst?
Met de uitkomst van de vragen breng je kansen en risico’s rond het starten van een dialoog in kaart: hoe meer je antwoord richting de buitenring is, hoe meer ruimte voor een dialoog en dus hoe meer kans op een dialoog die werkt. Het legt bloot wat je niet weet en maakt witte vlekken zichtbaar.