Hoe ga je als ambtenaar om met social media? Hoe benut je de voordelen en voorkom je ophef over je eigen posts? De Handreiking online communicatie rijksambtenaren geeft houvast.
Handreiking online communicatie
Als ambtenaar heb je het recht op vrijheid van meningsuiting, maar hoor je je ook integer te gedragen. Offline en online, of je nu aan het werk bent of niet. Daarom is er een Gedragscode Integriteit Rijk opgesteld, met een onderdeel ‘online communicatie door rijksambtenaren’. De belangrijkste punten daaruit:
- Je bent als ambtenaar een ambassadeur van je organisatie.
- Bestaande integriteitsregels gelden ook online.
- Bewaak het onderscheid tussen wat je privé en voor je werk doet.
- Houd je deelname zorgvuldig, gericht en gedoseerd.
De Handreiking online communicatie is een praktische vertaling van deze gedragscode. De inhoud vind je hieronder. Sommige departementen hebben daarnaast eigen integriteitsregels, die ook voor online activiteiten gelden.
Online media als bron van informatie
De samenleving speelt zich tegenwoordig net zo goed online als offline af. Mensen delen er ervaringen en geven hun mening. Het is goed voor ambtenaren om daar nieuwsgierig rond te kijken. Wat gebeurt daar, waar hebben mensen het over? Hoe ervaren mensen beleid waar jij aan werkt? Als ambtenaren op de hoogte zijn van wat er in de samenleving leeft, zullen zij dat meenemen in het werk. Daarom is online ‘luisteren’ belangrijk. Je hoeft geen twitteraar of vlogger te zijn met honderden volgers: luisteren en meelezen is ook meedoen.
Ambassadeur van de Rijksoverheid
Netwerken is online makkelijker dan offline. Jouw (potentiële) netwerk is er altijd aanwezig en aanspreekbaar. En het groeit vanzelf als je er de juiste aandacht aan geeft. Werk je aan een vraagstuk waar je informatie van buiten de organisatie voor nodig hebt? Je knoopt makkelijk een gesprek aan via een Twitterbericht of legt de eerste contacten via LinkedIn. Zo laat je zien dat ambtenaren hun blik naar buiten richten. Ook kun je regelmatig updates geven over je werk. Zo zorg je voor draagvlak. Bovendien ben je benaderbaar voor mensen die buiten de overheid werken. Als iemand een vraag heeft die jij niet kan beantwoorden, kun je mensen doorverwijzen.
Overleg bij twijfel over je online activiteiten
Twijfel je of je een tekst of beeld kunt plaatsen? Of je mee moet gaan in een online discussie? Of hoe je via je online netwerk meer creativiteit aanboort? Overleg dan met directe collega’s of vraag advies aan online specialisten van de communicatieafdeling. Sowieso is het goed om jezelf een paar vragen te stellen: kan ik mijn collega’s nog recht in de ogen kijken na deze post, zou mijn baas deze goedkeuren en hoe reageer ik als mijn post de volgende dag in de krant staat?
Wat te doen bij online ophef
Het gebeurt wel eens dat een opmerking van een ambtenaar ineens nieuws is. Voor je het weet is er zoveel ophef over een door jou geplaatste opmerking, dat je leidinggevende door journalisten benaderd wordt. Wat doet je leidinggevende dan? Wat mag hij doen? Het recht op vrije meningsuiting is een groot recht, ook voor ambtenaren. Je kunt niet zomaar berispt of zelfs ontslagen worden vanwege een geuite mening. Als de leidinggevende teleurgesteld of boos is en een disciplinaire maatregel wil nemen, moet hij eerst advies vragen aan de Adviescommissie Grondrechten en Functie-uitoefening Ambtenaren (AGFA). Die commissie analyseert en beoordeelt de situatie en adviseert de werkgever wat de beste manier is om de zaak af te handelen.