Help de helpers helpen: inclusief onderzoek naar scheiden en uit elkaar gaan
Scheiden en uit elkaar gaan zijn ingrijpende en emotionele gebeurtenissen met veel gevolgen. Hoe kijken mensen met een bi-culturele achtergrond tegen deze situatie aan, en welke informatiebehoefte hebben zij? Welke informatie hebben zij nodig van de overheid? In dit onderzoeksproject ging Dienst Publiek en Communicatie (DPC) hierover in gesprek met deze mensen, onderzoekers, hulporganisaties, informele helpers en andere betrokkenen.
Onderzoek bij mensen met bi-culturele achtergrond
DPC was vooral benieuwd naar het perspectief dat mensen met een bi-culturele achtergrond hebben op scheiden en uit elkaar gaan. Uit eerder onderzoek bleek dat de overheid deze groep minder goed bereikt. Op welke manieren zoeken zij dan wel naar hulp? Hoe komen zij aan hun informatie?
Hogeschool Inholland werd betrokken om via een ontwerpende aanpak met deze groep en andere betrokkenen in gesprek te gaan. Het onderzoek vond plaats in Amsterdam, in de omgeving van Utrecht en in Maarssen.
Inclusieve ontwerpaanpak
Door literatuuronderzoek, diepte-interviews en groepsgesprekken met ervaringsdeskundigen en informele en formele hulpverleners is in kaart gebracht hoe mensen met een bi-culturele achtergrond denken over scheiden en uit elkaar gaan. Ook is nagegaan hoe zij zoeken naar hulp en informatie. Hierbij is ook gekeken hoe de informatievoorziening over scheiden op Rijksoverheid.nl verbeterd kan worden. Welke alternatieve kanalen en middelen kan de Rijksoverheid inzetten om mensen met een bi-culturele achtergrond goed te informeren over scheiden en uit elkaar gaan? Deze manier van onderzoeken waarbij je samen met direct betrokkenen oplossingsrichtingen verkent en ontwikkelt (research through design en co-design), maakt dat onbewuste aannames van makers minder een rol gaan spelen in de oplossingen (zie Stompff e.a., Touch ground: Introducing design inquiry in higher education, 2022).
Neutrale schakel voor samenwerking
Onder begeleiding van Hogeschool Inholland vond een co-creatiesessie plaats met vertegenwoordigers van zelfhulporganisaties, zoals Nisa for Nisa en Moederskracht, en buurtteams als Daadkracht. Er werd gezamenlijk aan oplossingsrichtingen gewerkt om mensen met een bi-culturele achtergrond beter te bedienen met hun informatiebehoefte bij scheiden en uit elkaar gaan. De zelfhulporganisaties gaven aan dat er een sterke behoefte is om samen met de overheid op te trekken om hun achterban te ondersteunen.
Vooral de Rijksoverheid lijkt op grote afstand van de lokale hulpverleners te staan. Het is voor hen moeilijk om gezien en gehoord te worden, terwijl juist zij een directe link hebben naar de mensen die de overheid moeilijk weet te bereiken. Ook hebben zij veel expertise als het gaat om cultureel sensitief werken.
Alle gesprekken en sessies vonden plaats op locaties van de zelfhulporganisaties. De inzet van een neutrale tussenpersoon bleek daarbij cruciaal. Een schakelfiguur tussen de systeemwereld en de leefwereld is van grote meerwaarde, vooral gezien het wantrouwen en de angst jegens de overheid. Ook werd het belang van eten tijdens deze sessies onderstreept als een verbindend element.
Meer informatie
Het ontwerpproces was ten tijde van het schrijven van dit artikel nog in volle gang. De resultaten van het inclusief ontwerponderzoek zijn inmiddels beschikbaar.