Cultuursensitiviteit essentieel bij informatievoorziening over scheiden en uit elkaar gaan
Hoe kijken mensen met een bi-culturele achtergrond aan tegen scheiden en uit elkaar gaan, en welke informatiebehoefte hebben zij in deze situatie? Op welke manieren kan de Rijksoverheid haar huidige informatieaanbod over dit onderwerp verbeteren en uitbreiden, zodat het beter aansluit bij die informatiebehoefte? Hogeschool Inholland onderzocht deze vragen in een designproject en betrok daar experts, mensen met een bi-culturele achtergrond, zelfhulporganisaties en anderen bij.
Focus van het onderzoek
Levensgebeurtenissen zoals scheiden en uit elkaar gaan, zijn belangrijke momenten om mensen zo goed mogelijk te informeren. Mensen weten namelijk vaak niet goed wat hun rechten en plichten zijn. Ook hebben dit soort levensgebeurtenissen grote emotionele impact en gevolgen. Daarom is het belangrijk dat de overheid hierover duidelijk en inclusief communiceert.
Eerder onderzoek toont aan dat de overheid mensen met een bi-culturele achtergrond minder goed bereikt. Daarnaast is het heersende beeld over mensen met een bi-culturele achtergrond nog vaak gebaseerd op niet-onderbouwde aannames.
Doel van dit designproject dat de Hogeschool Inholland in opdracht van Dienst Publiek en Communicatie (DPC) uitvoerde, was dan ook meer inzicht krijgen in de perspectieven en informatiebehoeften van mensen met een bi-culturele achtergrond als het gaat om scheiden en uit elkaar gaan. En oplossingsrichtingen aan te dragen die alle betrokkenen rondom scheiden en uit elkaar gaan beter ondersteunen:
- preventief én tijdens het scheidingsproces
- online én offline
- gericht op informele én formele betrokkenen en hulpverleners
De onderzoekers hebben daarbij meerdere methoden ingezet, zoals diepte-interviews met experts en praktijkdeskundigen, focusgroepen met ervaringsdeskundigen en een co-creatiesessie met alle betrokken partijen.
Inzichten
Uit het designproject kwamen onder andere de volgende inzichten naar voren:
- Bij informatievoorziening door de Rijksoverheid is cultuursensitiviteit van groot belang. Het huidige aanbod en het beeldmateriaal op Rijksoverheid.nl gaan te veel uit van een homogene groep mensen met een bi-culturele achtergrond. Ook houdt de informatie weinig rekening met verschillende opvattingen en taboes over scheiden en uit elkaar gaan, afhankelijk van de gemeenschap waarin je leeft. En ontbreekt er een overzicht van waar mensen aan kunnen kloppen voor hulp.
- Scheiden en uit elkaar gaan is voor de jongere generaties met een bi-culturele achtergrond niet langer taboe en wordt meer gedoogd. Dit komt onder meer door ontkerkelijking, verminderde invloed van geloof, en toegenomen religieuze kennis. Ook het toegenomen individualisme en de sociaaleconomische onafhankelijkheid van vrouwen dragen bij aan deze veranderingen.
- Er bestaat een groep mensen met een bi-culturele achtergrond die kwetsbaar is als het gaat om scheiden en uit elkaar gaan. Eerste-generatiemigranten en huwelijksmigranten bijvoorbeeld ervaren belemmeringen, zoals gebrek aan een sociaal vangnet, financiële afhankelijkheid en taalbarrières. Zij weten vaak niet waar ze voor hulp kunnen aankloppen.
- Het is lastig om de informatiebehoefte vast te stellen. De groep mensen met een bi-culturele achtergrond is gevarieerd en zeker niet homogeen. Dat maakt de context van huwen en uit elkaar gaan heel verschillend binnen deze groep. Dat geldt ook voor informele en formele helpers. Zo zijn er verschillende type huwelijksvoltrekkingen, kan er sprake zijn van de bemoeienis en invloed van (schoon)familie, van een taalbarrière en zeer ongelijke machtsverhoudingen. Rekening houden met verschillen in religieuze oriëntaties is noodzakelijk.
Ontwerprichtingen
In het designproject zijn 4 ontwerprichtingen voorgesteld om de communicatie en informatie over scheiden en uit elkaar gaan te verbeteren:
- Met liefde uit elkaar - maatwerk bij scheiden en uit elkaar gaan: een fysiek en online loket waar mensen zich kunnen informeren over scheiden en uit elkaar gaan
- Help de helpers helpen: een voorlichtingsmodule gemaakt en georganiseerd door zowel informele als formele organisaties
- Samen uit elkaar: voorlichting over scheiden en uit elkaar gaan op scholen en een informatiekraam over levensgebeurtenissen op markten
- Hoe eerder, hoe beter: een toolkit met preventieve informatie over rechten, plichten en procedures bij scheiden en uit elkaar gaan.
Lees meer over de ontwerprichtingen in het onderzoeksrapport. Niet alle suggesties vanuit de co-creatiesessie en focusgroepen vallen binnen de informatie en diensten van de Rijksoverheid. Maar de overheid kan wel in belangrijke mate bijdragen door correcte, cultuurspecifieke en cultuursensitieve informatie te maken en deze beschikbaar te stellen.
Meer informatie
Voor vragen over dit onderzoek kan je mailen naar az-inclusie@minaz.nl.