Factsheet: Burgers over overheidswebsites in Google
Hoe ervaren mensen de concurrentie van overheidswebsites in Google-zoekresultaten?
Verschillende overheidswebsites bieden vergelijkbare informatie. Hoe concurreert dit met elkaar in Google? En hoe ervaren mensen het als ze op een Google-resultatenpagina meerdere overheidswebsites zien? Deze vragen stonden centraal in het onderzoek: Hoe ervaren mensen de concurrentie van overheidswebsites in Google-zoekresultaten? In dit factsheet lees je de belangrijkste inzichten.
Doel onderzoek
- Inzicht krijgen in hoe overheidswebsites met elkaar concurreren in Google-zoekresultaten.
- Inzicht krijgen in hoe mensen deze concurrentie van overheidswebsites ervaren.
Op een aantal complexe thema’s bieden meerdere overheidswebsites vergelijkbare informatie
Als mensen in Google zoeken naar een onderwerp dat met de overheid gerelateerd is, komt ongeveer 70% daarbij op een overheidswebsite terecht (gebaseerd op Rijksoverheid.nl). Uit onderzoek van Deloitte blijkt dat – wanneer mensen in Google zoeken naar informatie over een complex onderwerp – er meerdere overheidssites in de zoekresultaten verschijnen, in combinatie met commerciële websites. Het gaat hier om organische, niet betaalde links.
Na een zoekopdracht in Google klikken mensen niet altijd unaniem door naar dezelfde overheidswebsite: bij 39 thema’s gaat meer dan 10% van de kliks naar een andere website dan de grootste website binnen het thema (zie grafiek Verdeling van kliks per website op 39 thema's). Zo blijkt bij het thema Armoede en Schulden dat bij de meest gebruikte zoekterm 'hulp bij schulden' in de top 11 van zoekresultaten 6 verschillende overheidswebsites naar voren komen (op positie 2, 6, 7, 8, 10 en 11). Het is dus niet vanzelfsprekend dat deze mensen op de overheidswebsite terechtkomen die het best past bij hun zoekvraag. Overheidswebsites die online vergelijkbare informatie aanbieden, optimaliseren hun eigen vindbaarheid op dezelfde onderwerpen, en concurreren dus om de aandacht van mensen.
Bij vrijwel alle thema's waarop overheidswebsites met elkaar concurreren, is Rijksoverheid.nl de primaire of secundaire website: de meeste mensen kiezen na een zoekopdracht in Google voor deze website. Dit riep de vraag op hoe mensen de aanwezigheid van meerdere overheidswebsites in hun zoekresultaat in Google ervaren: vinden zij dit hinderlijk, of juist prettig?
Mensen ervaren geen informatieoverlap bij meerdere overheidswebsites in Google-zoekresultaat
Mensen ervaren, wanneer zij informatie zoeken over de levensgebeurtenis waar zij in zitten, niet of nauwelijks informatieoverlap van de overheidswebsites in hun Google-zoekresultaten. Dit blijkt uit het onderzoek van Metrixlab (2020) waarin mensen zijn geïnterviewd uit de levensgebeurtenissen 'Ik ga studeren', 'Ik ga scheiden', en 'Ik heb schulden'. Ze komen over het algemeen wel bij de juiste informatie uit. Vaak is dat een combinatie van informatie uit verschillende overheidswebsites: men wil wat te kiezen en combineren hebben. Als ze erop gewezen worden, beschouwen ze de overlap niet als een probleem. Mensen blijken prima in staat relevante informatie op voor hen relevante (overheids)websites te vinden en de overheid als afzender te herkennen.
Mensen dragen zelf verklaringen aan waarom meerdere overheidsorganisaties informatie bieden over eenzelfde thema: ze denken dat de overheid daarmee meerdere doelgroepen kan aanspreken, of dat de overheid op deze manier slim concurreert met niet-overheidswebsites in Google.
Als de informatie maar informatie van de overheid is
Het is voor mensen wel van belang dat zij overheidsinformatie vinden tussen de websites van commerciële aanbieders van informatie. De overheid staat voor hen voor objectief en betrouwbaar.
De meeste mensen die informatie zoeken rond complexe onderwerpen als 'scheiden', doen dat heel gericht in Google, door een specifieke woonplaats in te typen of een specifieke instantie die men met het onderwerp associeert. (Scheiden kwam niet voor in de analyse van Deloitte; voor dit onderwerp is gekozen vanwege de Aanpak Levensgebeurtenissen van het programma Mens Centraal, waar Scheiden een van de levensgebeurtenissen is waaraan wordt gewerkt.) Bij het onderwerp scheiden denken mensen vaak niet aan Rijksoverheid.nl als bron voor algemene informatie en ze komen hier daardoor niet bewust terecht. Desondanks is er voor dat onderwerp desgevraagd wel behoefte aan overzichtsinformatie op Rijksoverheid.nl (bijvoorbeeld een stappenplan of een overzicht).
Zoekresultaten in Google worden door de respondenten in dit onderzoek razendsnel gekozen. Het organische resultaat dat bovenaan staat, heeft de meeste kans gekozen te worden, waarbij vooral wordt gelet op de titel en daarna door sommigen op de omschrijving en ten slotte door enkelen naar de URL. Ze hebben doorgaans weinig oog voor advertenties in de Google-zoekresultaten, vanwege het vermeende commerciële doel, en de angst dat erop klikken later ongewenste informatie of aanbiedingen oplevert.
Onderzoeksverantwoording
Meer informatie
Voor vragen kan je terecht bij de onderzoekscommunity voor informatie en dienstverlening, Onderzoekscommunity@minaz.nl